Waterstof speelt een belangrijke rol in de transitie naar een klimaatneutrale wereld. Port of Antwerp-Bruges is een actieve voortrekker van de waterstofeconomie en wil een leiderspositie innemen als Europese importhub van groene waterstof.
Wat is waterstof?
Waterstof (H) is het meest eenvoudige en meest voorkomende element in ons universum. Het heeft één proton en één elektron. In zuivere vorm komt het voor als waterstofgas (H2), ook kortweg waterstof genoemd. Bij kamertemperatuur is het een kleurloos en geurloos gas dat niet giftig is. Waterstof is een belangrijke hoeksteen in de energie- en grondstoffentransitie richting klimaatneutraliteit.
Hoe wordt waterstof gemaakt?
Op aarde komt waterstofgas (H2) nauwelijks voor, maar zitten waterstofatomen verstopt in grotere verbindingen met andere elementen. Om de het gas uit die moleculen te halen, is veel energie nodig.
Afhankelijk van de gebruikte energiebron, maken we een onderscheid tussen grijze, blauwe en groene waterstof. Daarnaast produceren een aantal chemische en raffinageprocessen in onze haven ook waterstof als nuttig bijproduct. Die staat ook bekend als witte waterstof.
Grijze waterstof
Grijze waterstof maak je met fossiele brandstoffen. Tijdens de productie komt er CO₂ vrij in de atmosfeer.
Blauwe waterstof
Blauwe waterstof produceer je ook met fossiele brandstoffen. Je vangt wel de vrijgekomen CO₂ af en slaat ze op, zodat deze niet in de atmosfeer terechtkomt. Die CO₂ hergebruik je in andere toepassingen. Dit is een belangrijke opstap richting groene waterstof.
Groene waterstof
Groene waterstof maak je met elektrolyse: je zet water onder stroom zodat het opsplitst in waterstof- en zuurstofgas. Als je die elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen haalt, komt er geen CO₂ vrij.
Er is erg veel energie nodig om waterstof te scheiden uit grotere moleculen. Die energie komt opnieuw vrij wanneer het waterstofgas terug verbindingen aangaat met andere atomen. Op die manier is het gas een energiedrager. Ondanks de energie-intensieve productie heeft waterstof heel wat voordelen: het veroorzaakt geen uitstoot bij verbranding en kan helemaal groen geproduceerd worden.
Waterstof is bruikbaar voor verschillende toepassingen:
- om energieoverschotten op te slaan.
- als alternatieve energiebron in de industrie.
- als brandstof in de transportsector. Het gas kan gebruikt worden in een verbrandingsmotor zonder daarbij schadelijke stoffen uit te stoten.
- als grondstof (feedstock) in de chemische industrie.
Essentiële rol in energietransitie
Port of Antwerp-Bruges is vandaag een belangrijke groene energiehub. Heel wat bedrijven in de haven zijn nauw betrokken bij de productie, verwerking en distributie van energie van en naar verschillende Europese en globale markten. Daarbij komen helaas ook broeikasgassen vrij. Vandaag bedraagt de CO₂-uitstoot van het volledige havengebied zo'n 17 milioen ton.
Port of Antwerp-Bruges wil klimaatneutraal zijn tegen 2050. Daarom is het nodig dat we overschakelen op groene energie en grondstoffen.
Groene energiehub
19/1/2024
Van import en productie tot Europese afname. Ontdek op welke manier Port of Antwerp-Bruges de ideale energiehub is voor waterstof en waterstofdragers.
DownloadHoe bouwen we aan een waterstofeconomie?
Port of Antwerp-Bruges speelt een belangrijke rol in de lokale en internationale waterstofeconomie of waterstofketen door in te zetten op drie pijlers:
Waterstof roadmap
29/1/2024
Waterstof roadmap 2030, een helder overzicht van alle genomen en toekomstige stappen om jouw duurzame platform te worden, vandaag en morgen.
Download1. Productie en import
Lokale productie met hernieuwbare energie
We halen groene energie uit elektriciteit die we zelf duurzaam opwekken, via zonnepanelen en windturbineparken op zee en aan land. We maken werk van de lokale productie van waterstof en afgeleiden. Zo testen we nieuwe technologieën en hebben we de eerste belangrijke groene waterstofstromen beschikbaar.
HyoffWind
Dit consortium in Zeebrugge bouwt tegen 2025 een fabriek die hernieuwbare energie omzet in groene waterstof.
Plugpower
Een waterstoffabriek in NextGen District in Antwerpen die tegen 2025 groene waterstof zal produceren.
Antwerp@C
Dit consortium wil CO₂ afvangen, opslaan en hergebruiken voor de productie van blauwe waterstof. Een belangrijke opstap richting groene waterstof.
Import van energie en waterstof
In België en West-Europa is niet voldoende zonne- en windenergie aanwezig. We moeten dus hernieuwbare energie importeren uit regio's in de hele wereld met meer zon en wind.
We zetten daarom in op de wereldwijde aanvoer of import van waterstof en zijn dragers uit landen zoals Chili, Oman, Namibië, Egypte of Brazilië. Daar is er een overschot aan groene elektriciteit uit zonne- en windenergie. De wereldwijde spreiding van deze regio's zorgt ervoor dat België en Europa minder afhankelijk zijn van een klein aantal landen voor hun energiebevoorrading. We verwachten de eerste import in 2026.
We bundelen daarvoor de krachten met Deme, Engie, Exmar, Fluxys, en WaterstofNet in de waterstofimportcoalitie. Die richt zich op concrete projecten die vorm geven aan de productie, het transport en de opslag.
Hoe importeer je energie?
Energie kan je importeren in de vorm van waterstofgas gebonden aan een andere molecule. Port of Antwerp-Bruges zet in op de import van grote volumes duurzame waterstofdragers, zoals vloeibare waterstof, methanol, ammoniak, synthetisch methaan en Liquid Organic Hydrogen Carrier. Die laatste stof is een zuivere transportmolecule. In de haven zetten we deze stoffen terug om tot pure waterstof dat we kunnen gebruiken als grond- of brandstof.
©Exmar2. Infrastructuur en distributie
Port of Antwerp-Bruges beschikt over de nodige infrastructuur om waterstof te ontvangen en verder te verspreiden. Denk aan kades, terminals en pijpleidingen. We ontwikkelen nieuwe infrastructuur en verhogen de capaciteit.
Waterstofnetwerk
In het havengebied van Antwerpen ligt een privé-waterstofnetwerk van Air Liquide. Fluxys maakt werk van een open access waterstofpijpleiding die Antwerpen en Zeebrugge verbindt met het Duitse hinterland. Op een open access pijpleiding kan elk bedrijf aansluiten.
Ontvangstterminals
Port of Antwerp-Bruges heeft vandaag al de nodige infrastructuur om verschillende waterstofdragers zoals methanol, ammoniak en methaan te ontvangen. Die bouwen we verder uit om grotere volumes op te slaan. Zo plannen Fluxys en Advario de bouw van een open access import terminal voor groene ammoniak tegen 2027.
De industrie maakt zowel gebruik van de waterstofdragers als het waterstofgas dat erin opgeslagen zit. Port of Antwerp-Bruges werkt aan installaties die het gas onttrekken aan waterstofdragers.
3. Verbruik
Zowel de industrie als het transport in de haven verbruiken vandaag al waterstof, ammoniak en methanol. Zo gebruikt de chemische industrie het product in grote hoeveelheden bij de raffinage of productie van chemische stoffen. De markt voor groene waterstof en derivaten groeit sterk: voor gebruik als grondstof, bij warmteproductie en zwaar transport.
Nextgen District
In Nextgen District zullen heel wat bedrijven experimenteren met nieuwe technologieën op basis van waterstof.
Eigen vloot
We experimenteren ook met het gas als energie en alternatieve brandstof voor de eigen vloot van Port of Antwerp-Bruges. De Hydrotug vaart vanaf 2023 rond in Antwerpen en is de eerste sleepboot aangedreven met deze alternatieve brandstof.
Alternatieve brandstof
Als vijfde grootste bunkerhaven ter wereld bieden we naast conventionele brandstoffen ook alternatieve brandstoffen aan voor de scheepvaart. Ook hier is waterstof een goed alternatief.
- In het tankstation van CMB in Antwerpen kunnen schepen, trucks, auto's en tractors al tanken.
- HyTrucks wil 300 vrachtwagens in het Antwerpse havengebied op het gas laten rijden tegen 2025.
- Via het PIONEERS project testen we havenwerktuigen die rijden op elektriciteit, waterstof of methanol.
- Samen met Port of Duisburg faciliteren we de ontwikkeling van de waterstofketen en waterstofeconomie. Port of Antwerp-Bruges is lid van de Duitse stichting H2Global, dat de import van groene waterstof stimuleert en de markt op gang wil trekken.
